به گزارش اتاق مشترک بازرگانی ایران و برزیل- گزیده اخبار و تحولات اقتصادی برزیل در هفته اول شهریور ماه 1404، مندرج در روزنامه‌ها و رسانه‌های این کشور؛ به شرح ذیل ارائه می‌گردد.
دولت برزیل باید ۵ میلیارد رئال در بودجه ۲۰۲۶ برای یارانه جدید گاز ذخیره کند
دولت فدرال برزیل در نظر دارد حدود ۵ میلیارد رئال در لایحه بودجه سال ۲۰۲۶ برای اجرای طرح جدید کمک‌هزینه گاز پیش‌بینی کند که جایگزین مدل فعلی یارانه گاز می‌شود. بر اساس اعلام وزیر معادن و انرژی، این طرح با نام احتمالی «گاز برای همه» یا «گاز مردمی» تا پایان سال جاری آغاز خواهد شد و نزدیک به ۱۷ میلیون خانواده کم‌درآمد را تحت پوشش قرار می‌دهد. ویژگی اصلی طرح جدید، توزیع مستقیم سیلندر گاز ۱۳ کیلویی به خانواده‌هاست که با قیمت مرجع منطقه‌ای تعیین‌شده توسط دولت عرضه می‌شود. این برنامه نسبت به یارانه فعلی که در دولت بولسونارو پایه‌گذاری شد، حدود ۴۰٪ افزایش بودجه خواهد داشت و دامنه حمایتی آن به‌طور قابل توجهی گسترش می‌یابد.
حداد: کاهش معافیت‌های مالیاتی به معنای افزایش مالیات نیست
فرناندو حداد، وزیر دارایی برزیل، تأکید کرده است که سیاست دولت در زمینه تعدیل مالی بیشتر بر حذف یا کاهش معافیت‌های مالیاتی متمرکز است و این موضوع به معنای افزایش مالیات یا وضع مالیات جدید نیست. او توضیح داد که هزینه‌های ناشی از معافیت‌های مالیاتی بیش از ۴.۴٪ تولید ناخالص داخلی (حدود ۵۴۰ میلیارد رئال در سال ۲۰۲۵) را تشکیل می‌دهد و ادامه این روند غیرقابل‌تحمل است. به گفته او، دولت با انتشار شفاف اطلاعات مربوط به ذی‌نفعان این امتیازات، زمینه پاسخ‌گویی شرکت‌ها را فراهم کرده است. با این حال، مقاومت بخش‌هایی از اقتصاد و اپوزیسیون باعث کندی روند اصلاحات شده است. بر اساس طرح قانونی جدید (PLP 128/2025)، دولت موظف است تا پایان ۲۰۲۶ دست‌کم ۱۰٪ از این معافیت‌ها را کاهش دهد؛ اقدامی‌که به گفته حداد فضای بیشتری برای پروژه‌های توسعه‌ای ایجاد خواهد کرد.
تجزیه بانک مستر به شش بخش در انتظار تأیید بانک مرکزی برزیل
پرونده بانک مستر (Banco Master) وارد مرحله حساسی شده و در صورت تأیید بانک مرکزی برزیل، این مؤسسه مالی دست‌کم به شش بخش تقسیم خواهد شد. طبق طرح در دست بررسی، ۵۸٪ سهام بانک به بانک برازیلیا (BRB) منتقل می‌شود و سایر بخش‌ها میان بازیگران مختلف تقسیم خواهد شد: دارایی‌هایی به بانک BTG Pactual، گروه J&F، شرکت‌های وابسته در اختیار شرکای سابق (آگوستو لیما و موریسیو کوادرادو) و برخی شرکت‌های بیمه‌ای مانند Kovr و Oncoclínicas منتقل می‌شود. در این میان، دارایی‌های کم‌ارزش یا فاقد بازار نزد مالک بانک، دانیل وورکارو، باقی می‌ماند، هرچند با پشتوانه صندوق تضمین اعتبارات (FGC) برای پوشش سپرده‌های تا سقف ۲۵۰ هزار رئال. اهمیت این پرونده از آن جهت است که ساختار پیچیده و پرریسک فعالیت‌های مستر نگرانی‌های عمده‌ای درباره ثبات مالی ایجاد کرده و بانک مرکزی تلاش می‌کند با تحلیل همه‌جانبه دارایی‌ها و جلوگیری از آسیب به سپرده‌گذاران، ریسک سیستمیک را کاهش دهد. از سوی دیگر، اختلاف بر سر ارزش واقعی برخی دارایی‌ها مانند سهام شرکت انکولو‌کلینیکاس که ارزش بازاری آن در یک سال ۷۷٪ سقوط کرده، موجب شده احتمال زیان سنگین در ترازنامه بانک مطرح شود. نمایندگان حزب کارگر (PT) نیز خواستار ورود پلیس فدرال برای تحقیق درباره سوءمدیریت و سرمایه‌گذاری‌های مشکوک به ارزش ۲.۱ میلیارد رئال در شرکت‌های فاقد توان اقتصادی شده‌اند. در صورت نهایی شدن معامله، بانک جدید تحت مالکیت BRB با نام «BRB Corporate Bank» فعالیت خواهد کرد، در حالی که وورکارو همچنان ۴۲٪ از سهام را حفظ می‌کند اما از مدیریت کنار گذاشته شده است. این تجزیه و فروش، نه تنها یک آزمون بزرگ برای نظام نظارتی برزیل محسوب می‌شود بلکه نشان‌دهنده حساسیت روزافزون نسبت به پایداری بانک‌های متوسط و حمایت سپرده‌گذاران خرد در بازار مالی این کشور است.
https://www.estadao.com.br/economia/banco-master-pode-ser-desmembrado-seis-partes-entenda/
افزایش تعرفه‌ها: «دخالت» آمریکا در سیاست برزیل به معادن عناصر نادر مرتبط است
فرناندو حداد، وزیر دارایی برزیل، در مصاحبه‌ای تأکید کرد که علاقه و دخالت ایالات متحده در سیاست داخلی برزیل بیش از هر چیز به منابع استراتژیک این کشور در حوزه عناصر نادر خاکی و مواد معدنی حیاتی مرتبط است؛ عناصری مانند لیتیوم، کبالت و نیکل که برای باتری خودروهای برقی، توربین‌های بادی، پنل‌های خورشیدی و صنایع نیمه‌هادی اهمیت بنیادین دارند. او توضیح داد که آمریکا فاقد حتی ۱۰٪ این منابع است و به همین دلیل فشارهای واشنگتن، از جمله افزایش تعرفه‌های تجاری، با هدف دسترسی به این بخش کلیدی اعمال می‌شود. حداد هشدار داد که برای جلوگیری از تبدیل شدن برزیل به صرفاً یک صادرکننده خام، تدوین چارچوب قانونی جامع و سیاست ملی پیش از اجلاس COP30 ضروری است تا این بخش با جذب سرمایه‌گذاری، ایجاد صنایع فناورانه داخلی و تولید ارزش افزوده ساماندهی شود. وی افزود که کشور دارای مزیت‌های رقابتی عظیم در انرژی بادی و خورشیدی و همچنین سومین ذخایر بزرگ مواد معدنی حیاتی است، اما بدون شراکت فناورانه و توسعه شرکت‌های ملی در پردازش داده و فناوری پیشرفته، این فرصت‌ها به تهدید حاکمیتی بدل خواهد شد. در عین حال، حداد در موضوع تعرفه‌های تجاری آمریکا بر کالاهای برزیلی تأکید کرد که دولت لولا و معاونش آلکمین بدون هیاهو اما با قاطعیت عمل می‌کنند، زیرا گرچه در کوتاه‌مدت فشارهایی وارد می‌شود، اما بازارهای جایگزین برای محصولات برزیلی باز است و همین امر مزیت رقابتی و موقعیت استراتژیک کشور را حفظ می‌کند.
https://www.estadao.com.br/economia/ingerenccia-eua-politica-brasil-interesse-terras-raras-haddad/
برندهای الکترونیک چینی بر بی‌اعتمادی غلبه کردند و اکنون بیش از ۲۰٪ فروش در برزیل را به خود اختصاص می‌دهند
گزارش جدید مؤسسه مشاوره NielsenIQ نشان می‌دهد که برندهای الکترونیک چینی، که زمانی در برزیل با برچسب «ارزان و بی‌کیفیت» شناخته می‌شدند، اکنون جایگاه مهمی در بازار به دست آورده‌اند و در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ سهمی معادل ۲۱٪ از کل درآمد فروش لوازم خانگی و دیجیتال کشور شامل: یخچال، ماشین لباس‌شویی، کولر، تلویزیون، رایانه و تلفن همراه را کسب کرده‌اند؛ در حالی‌که این سهم در سال ۲۰۱۹ تنها ۱۶٪ بود. برای نخستین بار فروش آنلاین این محصولات از فروش حضوری پیشی گرفته و به ۵۴٪ رسیده است، که نشانه‌ای از افزایش اعتماد مصرف‌کنندگان به کیفیت کالاهای چینی است. برندهایی چون Gree، Midea، Hisense و TCL در بخش لوازم خانگی و تصویری، و شرکت‌هایی مانند Oppo و Jovi در بخش گوشی‌های هوشمند با ورود به رده‌های میانی و پریمیوم بازار، مستقیماً با غول‌هایی مانند سامسونگ، موتورولا و اپل رقابت می‌کنند. این روند، که به «موج سوم آسیایی‌ها» پس از سلطه ژاپنی‌ها در دهه ۹۰ و کره‌ای‌ها در دهه ۲۰۰۰ توصیف شده، با سرمایه‌گذاری‌های گسترده در تولید محلی (کارخانه‌های جدید در ایالت‌هایی چون میناس جرایس)، تبلیغات، اسپانسرینگ ورزشی و توسعه کانال‌های توزیع همراه است. علاوه بر جذابیت بازار ۲۱۲ میلیونی برزیل با تقاضای متنوع اقلیمی، تجربه پاندمی چین نشان داد که وابستگی به تولید داخلی صرف می‌تواند آسیب‌زا باشد، ازاین‌رو برزیل به یکی از کانون‌های استراتژیک سرمایه‌گذاری چینی‌ها تبدیل شده است. نکته مهم دیگر، حرکت این برندها به سمت محصولات پیشرفته‌تر با فناوری‌های نوین است که موجب افزایش ارزش رئالی فروش بیش از رشد حجمی‌شده و حاکی از تغییر پارادایم در ادراک مصرف‌کنندگان برزیلی نسبت به برندهای چینی است.
ارزش تولید کشاورزی برزیل در سال ۲۰۲۵ به ۱.۴۸ تریلیون دلار می‌رسد
داده‌های وزارت کشاورزی برزیل (MAPA) و کنفدراسیون کشاورزی و دامپروری (CNA) نشان می‌دهد شاخص «ارزش ناخالص تولید» (VBP) از آوریل روند نزولی ماهانه داشته و در ژوئیه نسبت به ژوئن به‌ترتیب ۰.۶٪ (طبق MAPA) و ۰.۱۲٪ (طبق CNA) افت کرده است؛ با این حال برآورد سالانه همچنان بزرگ است: MAPA عددی نزدیک به ۱.۴ تریلیون رئال و CNA حدود ۱.۴۸ تریلیون رئال برای ۲۰۲۵ پیش‌بینی می‌کنند (تفاوت به سبد اقلام و روش‌شناسی برمی‌گردد). در میان اقلام، قهوه و گوشت گاو که در فهرست تعرفه‌های اضافی آمریکا قرار گرفته‌اند، در ژوئیه تحت فشار بودند: قیمت عربیکا ۴٪ و ربوستا ۶٪ افت کرد و VBP عربیکا به ۸۵.۱ میلیارد رئال و ربوستا به ۳۰.۳ میلیارد رئال رسید، با این حال نسبت به ۲۰۲۴ هنوز جهش سالانه ۵۳٪ برای عربیکا و ۶۵٪ برای ربوستا ثبت است. نااطمینانی سمت تقاضای آمریکا، افت عملکرد فرآوری، نگرانی‌های اقلیمی و موجودی‌های پایین باعث جهش قیمتی در اوت شد: طبق CEPEA، عربیکا از پایان ژوئیه تا کنون ۲۶.۳٪ و ربوستا ۴۲.۹٪ بالا رفته و قیمت‌های نیویورک هم حدود ۳۰٪ رشد کرده است. گوشت گاو نیز پس از افتی کوتاه‌مدت در ژوئیه، در اوت با محدودیت عرضه و توسعه بازارهای صادراتی دوباره افزایش قیمت داشته است. در سمت برندگان، سویا با رکورد تولید، درآمدی معادل ۳۶۶.۵ میلیارد رئال (۱۲٪ نسبت به ۲۰۲۴) و ذرت با برداشت ۱۳۰ میلیون تن و جهش قیمت میانگین، VBP حدود ۱۷۱ میلیارد رئال (۳۶٪) را هدف گرفته‌اند؛ در مقابل، برنج و پرتقال پس از سالی قوی در ۲۰۲۴، امسال به ترتیب به ۱۹.۵ و ۱۹.۳ میلیارد رئال کاهش یافته‌اند. جمع‌بندی: تصویر کلانِ کشاورزی برزیل در ۲۰۲۵ همچنان بزرگ و متنوع است، اما مسیر ماهانه VBP از ریسک‌های بیرونی (تعرفه‌ها)، شوک‌های آب‌وهوایی و نوسان بازارهای جهانی تأثیر می‌پذیرد و مدیریت این ریسک‌ها برای حفظ درآمد کشاورزان حیاتی است.
دولت برزیل مزایده نفتی پیش‌نمک را برای دسامبر برنامه‌ریزی کرده و انتظار می‌رود ۱۵ میلیارد رئال درآمد ایجاد شود
دولت برزیل اعلام کرده که در تاریخ ۴ دسامبر ۲۰۲۵ مزایده‌ای برای فروش بخشی از سهم خود در تولید سه میدان بزرگ نفتی پیش‌نمک (مِرو، آتاپو و توپـی) برگزار خواهد کرد؛ میادینی که جزو پربازده‌ترین ذخایر جهان محسوب می‌شوند. هدف از این اقدام، پیش‌دستی در جذب درآمد و جبران کسری ناشی از لغو افزایش مالیات بر عملیات مالی (IOF) است. طبق برآورد وزارت معادن و انرژی (MME) و شرکت PPSA، این مزایده می‌تواند حدود ۱۵ میلیارد رئال به خزانه عمومی وارد کند. سهم دولت در این میادین شامل ۳.۵٪ از تولید مِرو، ۰.۹۵٪ از آتاپو و ۰.۵۵۱٪ از توپـی است که در حالت عادی طی سال‌های آینده و با افزایش تولید محقق می‌شد. به گفته الکساندر سیلویرا، وزیر معادن و انرژی، فروش زودهنگام این سهم نه‌تنها منابع لازم برای سرمایه‌گذاری‌های جدید، اشتغال‌زایی و تقویت اقتصاد ملی را تأمین می‌کند، بلکه نشانه‌ای از حفظ حاکمیت انرژی برزیل است. این اقدام با قانونی‌سازی اخیر کنگره امکان‌پذیر شده و انتظار می‌رود با توجه به ماهیت «دارایی‌های کلاس جهانی» در قلب پیش‌نمک و حضور شرکت‌های بزرگ بین‌المللی در کنار پتروبراس، سرمایه‌گذاران خارجی توجه ویژه‌ای به این عرضه نشان دهند.
برزیل فرآیند «قانون عمل متقابل اقتصادی» علیه تعرفه‌های آمریکا را آغاز کرد
وزارت امور خارجه برزیل (Itamaraty) روز جمعه ۲۹ اوت ۲۰۲۵ رسماً به دولت دونالد ترامپ اطلاع می‌دهد که فرآیند بررسی اقدامات متقابل در برابر تعرفه ۵۰ درصدی ایالات متحده بر محصولات برزیلی آغاز شده است. این تصمیم پس از تأیید رئیس‌جمهور لوئیز ایناسیو لولا دا سیلوا و با درخواست وزیر خارجه مائورو ویرا اتخاذ شد. بر اساس گزارش‌ها، Camex(شورای تجارت خارجی) ظرف ۳۰ روز آینده یک گزارش فنی تهیه خواهد کرد تا ارزیابی کند آیا تعرفه‌های آمریکا مشمول قانون عمل متقابل اقتصادی که اخیراً در کنگره تصویب و توسط لولا امضا شد، می‌شوند یا خیر. در صورت تأیید، کمیته‌ای ویژه پیشنهاد اقدامات تلافی‌جویانه را بررسی خواهد کرد که می‌تواند شامل تجارت کالا، خدمات و حتی مالکیت فکری باشد. مقام‌های برزیلی تأکید کرده‌اند که این اعلامیه به معنای پایان مذاکره نیست؛ بلکه فرصتی برای گفت‌وگوهای دیپلماتیک باقی می‌گذارد. به گفته منابع دولتی، ایالات متحده می‌تواند در طول تحقیقات اظهارنظر کرده و وارد مسیر مذاکره شود. لولا و تیم اقتصادی (آلکمین، حداد و رویی کوستا) بارها تأکید کرده‌اند که برزیل مذاکره را رد نمی‌کند، اما برای دفاع از تولیدکنندگان ملی لازم است از ابزارهای قانونی استفاده شود. این اقدام نشان‌دهنده آغاز یک روند طولانی و مرحله‌ای است؛ با این حال، برای برزیل اهمیت دارد که پیام روشنی به واشنگتن بدهد: اگر مسیر گفت‌وگو به نتیجه نرسد، اقدامات متقابل اقتصادی روی میز خواهد بود.
برزیل در ژوئیه ۲۰۲۵ کسری ۷.۱ میلیارد دلاری در حساب‌های خارجی ثبت کرد
گزارش تازه بانک مرکزی برزیل نشان می‌دهد که حساب‌های خارجی این کشور در ژوئیه ۲۰۲۵ با کسری ۷.۱ میلیارد دلار مواجه بوده است؛ رقمی‌بالاتر از کسری ۵.۲ میلیارد دلاری مدت مشابه سال قبل. کسری حساب جاری در دوازده ماه منتهی به ژوئیه به ۷۵.۳ میلیارد دلار معادل ۳.۵٪ تولید ناخالص داخلی رسید، در حالی‌که این رقم در سال گذشته تنها ۳۰.۷ میلیارد دلار (۱.۳۷٪ از GDP) بود. تراز تجاری کالاها همچنان مازاد ۶.۵ میلیارد دلاری ثبت کرد، زیرا صادرات به ۳۲.۶ میلیارد دلار (۴.۸٪) و واردات به ۲۶.۱ میلیارد دلار (۸.۳٪) رسید. اما کسری حساب خدمات با ۵ میلیارد دلار و کسری درآمدهای اولیه با ۸.۹ میلیارد دلار (۱۸٪ نسبت به سال قبل) فشار اصلی را ایجاد کردند؛ افزایش شدید خروج سود و سود سهام (۴.۷ میلیارد دلار) از عوامل کلیدی بود. در همین حال، هزینه‌های سفرهای بین‌المللی برزیلی‌ها در ژوئن ۳۴٪ رشد داشت و به ۱.۶ میلیارد دلار رسید. با وجود این وضعیت، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) در ژوئیه ۸.۳ میلیارد دلار ورودی خالص داشت، بیشتر از ۷.۲ میلیارد دلار سال قبل، و در بازه ۱۲ ماهه به ۶۸.۲ میلیارد دلار (۳.۱۷٪ GDP) رسید که نشانه‌ای از تداوم جذابیت برزیل برای سرمایه‌گذاران است. در مقابل، سرمایه‌گذاری‌های پرتفوی خروج خالص ۱۹۲ میلیون دلاری ثبت کردند، عمدتاً به دلیل خروج از سهام و صندوق‌ها. این داده‌ها بیانگر فشارهای مضاعف بر تراز پرداخت‌های خارجی و نیاز دولت برزیل به سیاست‌های پایدار برای مدیریت کسری و همزمان جذب سرمایه‌های بلندمدت است.
فناوری سه برداشت در سال و رکورد تولید در مزرعه را تضمین می‌کند
گزارش ویژه استادو از ایالت ماتو گروسو، که بیش از ۲۰۰۰ کیلومتر مزارع را پوشش داده، نشان می‌دهد که چگونه نوآوری‌های فناورانه در کشاورزی—از بیوتکنولوژی و آبیاری مدرن تا ماشین‌آلات خودران و سیستم‌های یکپارچه زراعت-دامداری-جنگلداری—توانسته‌اند برزیل را به رکورد تولید ۳۴۰.۵ میلیون تن محصولات کشاورزی در سال ۲۰۲۵ برسانند، یعنی ۱۶.۳٪ بیشتر از سال قبل. محصولاتی چون سویا (۱۶۵.۵ میلیون تن) و ذرت (۱۳۷.۶ میلیون تن) با رشدهای چشمگیر ۱۴٪ و ۲۰٪ پیشتاز هستند. در مزارعی همچون «فازندا پریماوِرا» آبیاری هوشمند با ۲۱ پیوت که از طریق موبایل کنترل می‌شوند، امکان سه برداشت سالانه از سویا، ذرت، پنبه و حبوبات را فراهم کرده است؛ برخی پیوت‌ها به وسعت ۲۲۰ زمین فوتبال را پوشش می‌دهند. در کنار این، سیستم ILPF (زراعت-دامداری-جنگلداری یکپارچه) که در مزرعه‌های دیگر اجرا می‌شود، با ترکیب سویا و ذرت در مراتع برکیاریا میان ردیف‌های اوکالیپتوس، بهره‌وری را بالا برده، رفاه دام را افزایش داده و خاک را غنی کرده است. فناوری‌های نوین مانند تلقیح مصنوعی زمان‌بندی‌شده (FTAI) در دامپروری، استفاده از ضایعات غلات در خوراک دام، کشت دانه‌های جدیدی مثل کنجد برای صادرات به آسیا، و توسعه زیرساخت‌های ذخیره‌سازی و خشک‌کنی هوشمند، باعث شده‌اند که برزیل بدون نیاز به گسترش سطح زیرکشت یا جنگل‌زدایی، تولید بالاتری داشته باشد. کارشناسان «امبراپا» تأکید می‌کنند که با تغییرات اقلیمی، این فناوری‌های پایدار اجتناب‌ناپذیر است و کشاورزان دریافته‌اند که برای حفظ حاصلخیزی خاک و افزایش بازده، باید به سرمایه‌گذاری در حفاظت و ترمیم منابع طبیعی ادامه دهند. نتیجه آن، تثبیت موقعیت ماتو گروسو به‌عنوان سومین تولیدکننده بزرگ سویا در جهان (اگر به‌تنهایی یک کشور فرض شود) و تقویت نقش برزیل به‌عنوان قدرت برتر کشاورزی در دهه آینده است.
اگر ماتو گروسو یک کشور بود، سومین تولیدکننده بزرگ سویا در جهان محسوب می‌شد
ایالت ماتو گروسو در قلب برزیل به تنهایی توانسته است در برداشت ۲۰۲۴/۲۵ با تولید ۵۰.۶ میلیون تن سویا از آرژانتین پیشی بگیرد و پس از برزیل و ایالات متحده در جایگاه سوم جهان قرار گیرد؛ این رقم معادل ۳۰٪ تولید ملی و بیش از ۱۲٪ تولید جهانی است و حدود ۶۰٪ آن به شکل دانه، روغن یا کنجاله صادر می‌شود. این ایالت نه‌تنها در سویا، بلکه در تولید ذرت (۵۵ میلیون تن، دو برابر ده سال پیش و ۴۰٪ کل کشور)، پنبه (۲.۹ میلیون تن، ۷۲.۵٪ تولید ملی و ۱۱٪ تولید جهانی) و گوشت گاو (۳۲.۸ میلیون رأس دام، ۱۴.۳٪ گله ملی) نیز پیشتاز است. بخش کشاورزی ۷۱٪ و دامپروری ۲۹٪ اقتصاد ایالت را تشکیل می‌دهند و در مجموع حدود ۲۳۰ میلیارد رئال به GDP آن می‌افزایند که معادل ۵۶٪ کل تولید کشاورزی کشور است. رشد سریع بیورفاینری‌های ذرت، صنایع وابسته به اتانول و کنجاله (DDG) و نیز توسعه صنایع تبدیلی از پنبه، لبنیات و کشتارگاه‌ها باعث شکل‌گیری ۳۲۱ واحد صنایع کشاورزی در ایالت شده است. همزمان، استفاده از فناوری‌های نوین مانند یکپارچه‌سازی زراعت و دامپروری (ILP) امکان بهره‌برداری دوباره از ۵.۱ میلیون هکتار زمینهای تخریب‌شده را فراهم کرده و سه برداشت در سال (دو محصول زراعی و یک برداشت دامی) را ممکن ساخته است. با وجود این، گلوگاه‌های لجستیکی در حمل و نقل محصولات (به‌ویژه از مناطق داخلی به بنادر صادراتی) چالشی اساسی باقی مانده است. در مجموع، ماتو گروسو موتور اصلی کشاورزی برزیل است و نقشی تعیین‌کننده در جایگاه جهانی این کشور در بازار سویا، ذرت، پنبه و گوشت دارد.
گلوگاه‌های لجستیکی، برداشت رکوردی برزیل را به چالش می‌کشند
برداشت بی‌سابقه‌ی ۳۴۵ میلیون تن غلات در سال زراعی ۲۰۲۴/۲۵ در برزیل تصویری دوگانه ایجاد کرده است: رکورد تولید از یک سو و بحران لجستیک از سوی دیگر. تنها ۶۳٪ از محصول ظرفیت انبار دارد و ۳۷٪ دیگر بدون زیرساخت ذخیره‌سازی باقی می‌ماند. در ایالت ماتو گروسو (قلب کشاورزی برزیل) بیش از ۱۰۵.۶ میلیون تن سویا و ذرت تولید شده که حدود ۶۰٪ آن با جاده حمل می‌شود. مسیر اصلی یعنی بزرگراه BR-163، ساخته‌شده در دهه ۱۹۷۰، هنوز در بسیاری از بخش‌ها یک بانده و با ترافیک روزانه ۷۹ هزار وسیله نقلیه (۶۰٪ کامیون) دچار گره‌های چند کیلومتری است؛ رانندگان بعضاً تا چهار روز در صف تخلیه می‌مانند و هزینه‌های بالای عوارض جاده‌ای هم مشکل را تشدید کرده است. پروژه‌هایی برای رفع این گلوگاه در جریان‌اند: دو بانده کردن ۳۸۰ کیلومتر از مسیر تا سال ۲۰۳۱، ساخت راه‌آهن ایالتی ماتو گروسو (۷۴۰ کیلومتر با ظرفیت ۱۰ میلیون تن در سال از ۲۰۲۶) و طرح استراتژیک فروگرائو به طول ۹۳۳ کیلومتر که می‌تواند هزینه‌های لجستیک را تا ۲۰٪ (معادل ۸ میلیارد رئال سالانه) کاهش دهد. با وجود این، تأخیرها در اجرا و کمبود ظرفیت حمل‌ونقل ریلی و آبی باعث شده است که بخش کشاورزی همچنان وابسته به جاده‌های ناکافی بماند—مشکلی که در صورت حل نشدن می‌تواند دستاوردهای بزرگ تولید برزیل را تضعیف کند.
رشد سالانه ۲۰٪ اتانول ذرت، برزیل را به دومین تولیدکننده بزرگ جهان تبدیل کرد
صنعت اتانول ذرت در برزیل با سرعتی چشمگیر در حال گسترش است و اکنون این کشور را پس از ایالات متحده به دومین تولیدکننده بزرگ جهان تبدیل کرده است. تنها در سال ۲۰۲۴، واحد اینپاسا در سینوپ (ماتو گروسو) ۳.۷ میلیارد لیتر اتانول تولید کرد، تقریباً نیمی از کل سوخت زیستی مبتنی بر ذرت کشور برزیل و در مجموع سهمی ۱۲٪ در بازار اتانول (که هنوز عمدتاً تحت سلطه نیشکر است) به خود اختصاص داد. اتحادیه ملی اتانول ذرت (Unem) پیش‌بینی می‌کند که تولید در برداشت ۲۰۲۵/۲۶ به ۱۰ میلیارد لیتر برسد، ۲۰٪ بالاتر از سال گذشته. این رشد به پشتوانه موقعیت برزیل به‌عنوان سومین تولیدکننده بزرگ ذرت جهان و افزایش ۴۰٪ تولید طی یک دهه اخیر ممکن شده است. اهمیت این تحول تنها به سوخت محدود نیست؛ محصولات جانبی همچون DDGS (کنجاله خشک غنی از پروتئین) جایگزینی باارزش برای کنجاله سویا در خوراک دام، روغن ذرت و بیوالکتریسیته (۸۰۴ گیگاوات ساعت) نیز تولید می‌شوند. همچنین امکان ذخیره‌سازی و سه برداشت سالانه از ذرت، انعطاف و امنیت بیشتری به کشاورزان می‌دهد. سرمایه‌گذاری‌های میلیاردی در ساخت پالایشگاه‌های جدید، ایجاد هزاران شغل، تقویت زنجیره دوم کشت (safrinha) و الزام به رعایت استانداردهای اجتماعی-زیست‌محیطی، اتانول ذرت را به موتور تازه‌ای برای تنوع‌بخشی به کشاورزی برزیل، توسعه منطقه‌ای و جذب سرمایه در ماتو گروسو تبدیل کرده است. این تحولات نشان می‌دهد که ذرت، که پیش‌تر بیشتر به‌عنوان محصول صادراتی یا پوششی کشت می‌شد، اکنون در مسیر تبدیل شدن به محور استراتژیک انرژی و صنعت غذایی برزیل قرار گرفته است.
پیلائو به معامله عظیم قهوه می‌پیوندد که می‌تواند تعرفه‌های آمریکا را دور بزند
معامله‌ی ۱۸ میلیارد دلاری خرید شرکت هلندی JDE Peet’s توسط شرکت آمریکایی Keurig Dr Pepper (KDP)، که مالک برندهای شناخته‌شده‌ای چون پیلائو (Pilão) و L’OR است، بزرگ‌ترین ادغام تاریخ صنعت قهوه به شمار می‌رود و موجب نگرانی فعالان بازار شده است. این ادغام، KDP را به غول بی‌رقیب بازار جهانی تبدیل می‌کند که در بیش از ۴۰ کشور در جایگاه اول یا دوم قرار خواهد گرفت و سالانه میلیاردها فنجان قهوه را به مصرف‌کنندگان عرضه می‌کند. اهمیت این رویداد فراتر از ابعاد مالی آن است، زیرا در بحبوحه‌ی افزایش تعرفه‌های آمریکا بر قهوه برزیلی (۵۰٪)، این معامله می‌تواند زمینهای برای دور زدن محدودیت‌های تجاری از طریق مثلث‌سازی صادراتی باشد؛ به این معنا که قهوه خام برزیل به اروپا یا مکزیک منتقل و پس از فرآوری مجدد به‌عنوان محصول صنعتی وارد آمریکا شود. تحلیلگران تأکید دارند که اگرچه انگیزه‌ی اصلی KDP از این خرید مقابله با تعرفه‌ها نبوده، اما در شرایط فعلی می‌تواند به استراتژی حیاتی شرکت برای حفظ بازار آمریکا تبدیل شود. پس از تکمیل معامله در نیمه نخست ۲۰۲۶، ساختار جدید به نام Global Coffee Co. فعالیت خود را آغاز خواهد کرد، با مدیریت بیش از ۴۰ کارخانه، ۱۲۵ خط تولید کپسول و قهوه بسته‌بندی، و شبکه‌ای از ۴۸۰ فروشگاه در آمریکا و جهان؛ در نتیجه، این شرکت به بزرگ‌ترین پلتفرم جهانی قهوه صنعتی با درآمد خالص سالانه ۱۶ میلیارد دلار تبدیل می‌شود. این تحول، علاوه بر تغییر موازنه بازار جهانی قهوه، به‌طور مستقیم با آینده صادرات برزیل گره خورده است، زیرا اصلی‌ترین قربانی تعرفه‌های آمریکا همین تولیدکنندگان قهوه برزیلی هستند.
آلکمین: توافق‌های تجاری بخشی با مکزیک سال آینده امضا می‌شود
جرالدو آلکمین، معاون رئیس‌جمهور و وزیر توسعه، صنعت و تجارت برزیل، در جریان سفر به مکزیکوسیتی و دیدار با رئیس‌جمهور کلودیا شینباوم اعلام کرد که دو کشور در نظر دارند تا آگوست ۲۰۲۶ چند توافق‌نامه تجاری بخشی (sectoral agreements) امضا کنند. او تأکید کرد که به دلیل الزامات مِرکوسور، برزیل نمی‌تواند به‌طور مستقل وارد یک توافق تجارت آزاد کامل (FTA) با مکزیک شود، اما توافق‌های تکمیلی می‌توانند مسیر همکاری‌های جدید را باز کنند.
در کنفرانس مطبوعاتی، آلکمین سه محور اصلی همکاری را برجسته کرد:
- تولید مشترک باتری‌های خودروهای برقی با مشارکت صنایع دو کشور؛
- انتقال تجربه برزیل در قانون سوخت‌های زیستی، که به افزایش اختلاط سوخت‌های تجدیدپذیر با فسیلی‌ها الزام می‌کند؛
- فروش هواپیمای نظامی امبرائر به مکزیک، پیشنهادی که مقامات محلی از آن حمایت کرده‌اند.
از سوی دیگر، وزیر اقتصاد مکزیک مارسلو ابرارد تصریح کرد که دو کشور به دنبال به‌روزرسانی توافق‌های مکمل موجود هستند و توافق تجارت آزاد جامع در دستور کار قرار ندارد. این موضع همسو با دیدگاه برزیل است که مذاکره جداگانه بدون چارچوب مرکوسور را غیرممکن می‌داند. این تحولات نشان می‌دهد برزیل و مکزیک، دو اقتصاد بزرگ آمریکای لاتین، در حال تمرکز بر بخش‌های راهبردی (انرژی پاک و فناوری خودرو) هستند تا در میانه جنگ تعرفه‌ای آمریکا-برزیل و تغییرات ژئو‌اقتصادی، همکاری‌های خود را تقویت کنند.
منبع: وزارت امور خارجه
