به گزارش اتاق مشترک بازرگانی ایران و برزیل- برزیل به عنوان یکی از بزرگترین کشورهای کشاورزی جهان، تقاضای زیادی برای کود اوره دارد. این گزارش به بررسی ظرفیت‌ها و قابلیت‌های تولید اوره در برزیل، واردات اوره، نقش گاز طبیعی در تولید اوره و برنامه‌های دولت برزیل و شرکت پتروبراس برای افزایش تولید اوره می‌پردازد.

برزیل به عنوان یکی از بزرگترین مصرف‌کنندگان کود در جهان، به دنبال افزایش واردات اوره از ایران نیز بوده است. توافقات بین شرکت ملی پتروشیمی ایران (NPC) و مقامات برزیلی امکان افزایش صادرات اوره ایران به برزیل تا 2 میلیون تن در سال را فراهم کرده است. این توافق به تأمین پایدار و کارآمد کود اوره برای کشاورزی برزیل کمک خواهد کرد (MercoPress).  از سوی دیگر، شرکت دانگوت در نیجریه نیز به تازگی کارخانه جدیدی را به بهره‌برداری رسانده که توانایی تولید 3 میلیون تن اوره در سال را دارد و بیشتر صادرات این کارخانه به مقصد برزیل خواهد بود. این توسعه می‌تواند تأثیر بسزایی در بازار کود اوره برزیل داشته باشد (World Fertilizer). علاوه بر این، در پی جنگ روسیه و اوکراین و تحریم‌های اعمال شده، جریان‌های تجارت کود تغییراتی را تجربه کرده‌اند. برزیل که به عنوان دومین واردکننده بزرگ پتاس در جهان محسوب می‌شود، توانسته است واردات خود را از کانادا افزایش دهد تا کمبود ناشی از تحریم‌ها را جبران کند (IFPRI).

مقدمه

کود اوره یکی از مهم‌ترین کودهای نیتروژنی مورد استفاده در کشاورزی است. برزیل به عنوان یکی از بزرگترین کشورهای کشاورزی جهان، تقاضای زیادی برای کود اوره دارد. این گزارش به بررسی ظرفیت‌ها و قابلیت‌های تولید اوره در برزیل، واردات اوره، نقش گاز طبیعی در تولید اوره و برنامه‌های دولت برزیل و شرکت پتروبراس برای افزایش تولید اوره می‌پردازد. همچنین، روندهای تاریخی و پیش‌بینی‌های آینده برای تولید و واردات اوره و گاز طبیعی در برزیل مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

تحلیل تاریخی

تولید اوره در برزیل طی دهه‌های گذشته افزایش تدریجی داشته است. در اوایل دهه ۲۰۰۰، تولید داخلی اوره در برزیل نسبتاً محدود بود و این کشور به واردات زیادی برای تأمین نیازهای کشاورزی خود وابسته بود. با گذشت زمان و سرمایه‌گذاری در تاسیسات تولید و بهبود فناوری، تولید داخلی به طور مداوم افزایش یافت. با این حال، این رشد برای همگام شدن با افزایش تقاضا کافی نبوده است (Petrobras, 2024).

در اوایل دهه ۲۰۰۰، برزیل سالانه حدود ۳ میلیون تن اوره وارد می‌کرد. این رقم به تدریج افزایش یافته و در سال‌های اخیر به بیش از ۷ میلیون تن رسیده است. کشورهای اصلی صادرکننده به برزیل شامل قطر، عمان، روسیه، نیجریه و الجزایر هستند (آمار رسمی در نظر گرفته شده و صادرات غیر مستقیم کشورمان لحاظ نشده). این واردات برای تأمین نیازهای کشاورزی کشور برزیل، به‌ویژه در اوج فصول کاشت که نیاز به کود افزایش می‌یابد، حیاتی است (World Fertilizer, 2024).

در سال 2024، تولید داخلی اوره در برزیل به دلیل هزینه‌های بالا و قیمت‌های پایین با چالش‌های جدی روبرو است. کارخانه آرائوکاریا نیتروجنادوس با ظرفیت تولید 1975 تن اوره در روز، معادل حدود 720 هزار تن در سال، یکی از تولیدکنندگان اصلی اوره در کشور است.

علاوه بر این، کارخانه‌های Unigel در ایالات باهیا و سرژیپه نقش مهمی در تولید اوره دارند. کارخانه باهیا می‌تواند سالانه 475 هزار تن اوره تولید کند، در حالی که کارخانه سرژیپه ظرفیت تولید 650 هزار تن اوره در سال را دارد. مجموع تولید سالانه این دو کارخانه به 1.125 میلیون تن اوره می‌رسد.

با این حال، به دلیل هزینه‌های بالای گاز طبیعی در برزیل و ضررهای متحمل شده در سال‌های اخیر، Unigel اعلام کرده که به طور موقت تولید کودهای نیتروژنی را متوقف می‌کند. این توقف موقت تولید می‌تواند منجر به کاهش تولید اوره داخلی و افزایش وابستگی برزیل به واردات کودهای نیتروژنی شود.

به طور کلی، مجموع ظرفیت تولید داخلی اوره در برزیل حدود 1.845 میلیون تن در سال است که شامل تولید کارخانه‌های مختلف می‌شود. اما با توقف موقت تولید Unigel، این ظرفیت ممکن است کاهش یابد و نیاز به واردات افزایش یابد (ICIS).

پیش‌بینی‌های آینده

در آینده، انتظار می‌رود تولید اوره در برزیل به دلیل سرمایه‌گذاری‌های مداوم در ظرفیت تولید و پیشرفت‌های فناوری، همچنان افزایش یابد. تا سال ۲۰۳۰، پیش‌بینی می‌شود که تولید داخلی اوره برزیل به حدود ۴.۸ میلیون تن در سال برسد. این رشد با گسترش تاسیسات موجود و ساخت کارخانه‌های جدید در مناطق کلیدی کشاورزی پشتیبانی خواهد شد (Industry Intelligence, 2024).

واردات اوره نیز پیش‌بینی می‌شود که به تدریج کاهش یابد اما با توجه به مقیاس تقاضا، برزیل احتمالاً همچنان به واردات به میزان قابل توجهی وابسته خواهد بود. تا سال ۲۰۳۰، پیش‌بینی می‌شود که واردات به حدود ۵.۲ میلیون تن در سال کاهش یابد. شراکت‌های استراتژیک برزیل با کشورهای صادرکننده کلیدی برای اطمینان از تأمین پایدار ضروری خواهد بود (Polymerupdate, 2024).

در زمینه گاز طبیعی، تولید داخلی برزیل انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰ به حدود ۲۲.۵ میلیارد متر مکعب برسد. این افزایش به وسیله تکنیک‌های استخراج پیشرفته، اکتشاف ذخایر جدید و بهبود زیرساخت‌ها امکان‌پذیر خواهد شد. با این حال، واردات گاز طبیعی نیز پیش‌بینی می‌شود که به حدود ۱۳.۵ میلیارد متر مکعب تا سال ۲۰۳۰ افزایش یابد که نشان‌دهنده نیازهای گسترده‌تر انرژی این کشور است (Industry Intelligence, 2024).

اقدامات اخیر

در آوریل ۲۰۲۴، هیئت مدیره پتروبراس به اتفاق آرا موافقت خود را برای آغاز اقدامات اولیه برای احیای کارخانه کود اوره آرائوکاریا نیتروجنادوس اعلام کرد. این کارخانه که از سال ۲۰۲۰ به حالت تعلیق درآمده بود، دارای ظرفیت تولید ۷۲۰ هزار تن اوره و ۴۷۵ هزار تن آمونیاک در سال می‌باشد. ظاهراً کارخانه در سال جاری فعال شده و انتظار می‌رود که عملیات این کارخانه با تمام ظرفیت در نیمه دوم سال ۲۰۲۵ آغاز شود (Petrobras, 2024).

پروژه‌های مشترک بین YPFB و پتروبراس

سفارت بولیوی در برزیل، اعلام کرد که مشارکت احتمالی بین پتروبراس و YPFB در سه پروژه کود، 40 درصد از تقاضای اوره در برزیل را پوشش خواهد داد. برزیل سالانه 12 میلیون تن اوره مصرف می‌کند و این سه پروژه در صورت تکمیل 4.5 میلیون تن اوره تولید خواهند کرد که حدود 40 درصد از بازار برزیل را پوشش می‌دهد. این پروژه‌ها شامل کارخانه اوره ترس لاگواس، کارخانه کویابا (هر دو در برزیل) و کارخانه دوم آمونیاک و اوره در پورتو کیجارو در استان جرمان بوش سانتا کروز بولیوی می‌باشد. این پروژه‌ها در میز فنی بین دو شرکت نفتی در چارچوب برنامه انرژی بین بولیوی و جمهوری فدراتیو برزیل مورد بررسی قرار گرفتند (World Fertilizer, 2023).

تحلیل واردات اوره برزیل (۲۰۱۰ تا ۲۰۲۳)[1]

نمودار بالا نشان‌دهنده روند واردات اوره برزیل به دو صورت دلاری و وزنی است:

• میله‌های آبی: ارزش دلاری واردات (FOB) به میلیون دلار.
• خط قرمز: وزن واردات برزیل به میلیون تن.

میانگین درصد تغییرات سالانه:

• میانگین افزایش سالانه در ارزش دلاری واردات (FOB): حدود ۲۳.۶۵ درصد افزایش سالانه.
• میانگین افزایش سالانه در وزن واردات برزیل: حدود ۷.۷۶ درصد افزایش سالانه.

نمودار مقایسه‌ای صادرکنندگان برتر (۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳)[1]

• میله‌های آبی: نشان‌دهنده مجموع ارزش واردات برزیل (FOB) به میلیون دلار از کشورهای عمده صادرکننده.
• خط قرمز: نشان‌دهنده مجموع وزن واردات برزیل به میلیون تن از کشورهای عمده صادرکننده.

=

منابع

• Petrobras. (2024). Petrobras approves start of reactivation of fertilizer factory in Araucária (PR). Retrieved from https://www.petrobras.com.br
• World Fertilizer. (2024). Petrobras approves start of reactivation of fertilizer factory in Araucária. Retrieved from https://www.worldfertilizer.com
• Industry Intelligence. (2024). Petrobras approves reactivation of fertilizer plant in Araucária. Retrieved from https://www.industryintel.com
• Polymerupdate. (2024). Petrobras approves reactivation of the Araucária (PR) fertilizer factory. Retrieved from https://www.polymerupdate.com
• ICIS Explore. (2024). Petrobras aims to resume fertilizers production at Parana in H1 2024. Retrieved from https://www.icis.com/explore
• MercoPress. (2024). Brazil ensuring greater urea supplies from Iran in a fertilizer short world. Retrieved from https://www.mercopress.com
• IFPRI. (2024). The impact of the Russia-Ukraine war on fertilizer trade. Retrieved from https://www.ifpri.org

2 آمار غیر رسمی صادرات ایران از کشورهای ثالث در نظر گرفته نشده است.

[1] https://comexstat.mdic.gov.br/en/geral

برای تهیه نمودارها از آمار رسمی واردات اوره برزیل استفاده شده است.

منبع: وزارت امور خارجه