
به گزارش اتاق مشترک بازرگانی ایران و برزیل- قهوه بیشتر از یک نوشیدنی لذیذ، نیروی محرک اقتصادی و فرهنگی در کشورهایی چون برزیل و کوبا است. تاثیر بیبدیل قهوه بر اقتصاد، اشتغال و فرهنگ مردمی در برزیل را که بزرگترین تولیدکننده جهان به شمار میآید، نمیتوان نادیده گرفت. در کوبا نیز، اگرچه تولید محدود است، همین کیفیت بالا و سابقه تاریخی طولانی قهوه، آن را به نمادی از هویت ملی تبدیل کرده است.
نقش قهوه در اقتصاد برزیل
برزیل، بیش از ۱۵۰ سال است که بر صدر تولید و صادرات قهوه جهان ایستاده است. برزیل با تولید حدود 58 میلیون کیسه 60 کیلوگرمی در سال 2019 تا 2020، تقریبا 35٪ از تولید جهانی قهوه را در اختیار داشته است.
در منابع دیگر سهمی حدود 37٪ در سال 2020 گزارش شده است؛ معادل تقریبا 2.7 میلیون تن. این موقعیت، نتیجه ترکیب زمینهای حاصلخیز، شرایط اقلیمی مساعد و زیرساخت قوی برای تجاریسازی است. در ادامه با جزئیات نقش قهوه در برزیل آشنا خواهید شد.
برزیل بزرگترین تولیدکننده قهوه جهان با حدود یک سوم تولید جهانی
برزیل سهمی بین 35 تا 39 درصد از بازار جهانی قهوه را در دست دارد؛ موقعیتی که آن را در میان کشورهای تولیدکننده بیرقیب کرده است.
مزارع قهوه در ایالتهای میناس ژرایس، سائوپائولو و پارانا
مزرعههای قهوه در ایالات میناس ژرایس، سائوپائولو و پارانا مساحتی حدود 27 هزار کیلومتر مربع از زمینهای کشاورزی را در برمیگیرند. در واقع، صنعت قهوه حدود 8 میلیون شغل مستقیم یا غیرمستقیم ایجاد کرده است.
تاریخچه ورود و رشد قهوه در قرن ۱۸ تا بحرانهای قرن بیستم
قهوه در اواسط قرن ۱۸ وارد برزیل شد و تا دهه ۱۸۴۰ به تولید عمدهای رسید. در دهههای بعد، بحرانهایی مانند کاهش شدید قیمت یا اقداماتی مانند سوزاندن قهوه برای کنترل بازار نیز رخ داد اما این صنعت موفق شد بقایش را حفظ کند.
صادرات گسترده و سهم در تجارت خارجی
در دورهای یکساله از 2019 تا 2020، برزیل نزدیک به 40 میلیون کیسه قهوه صادر کرد؛ صادرات سبز (عربیکا) حدود 35.9 میلیون کیسه بود و کل صادرات حدود 5.1 میلیارد دلار ارزش داشت. گرچه امروز سهم آن کاهش یافته است، اما در گذشته قهوه تا 63 درصد صادرات کشور را تشکیل میداد.
جاذبههای گردشگری مرتبط با قهوه
برزیل موزهها و تورهای تخصصی قهوه را به بخشی از جاذبههای صنعت گردشگری تبدیل کرده است؛ از جمله موزه قهوه سانتوس در ایالت سائوپائولو که درباره تاریخچه و روشهای تولید قهوه است. همچنین تورهایی به مزارع میناس ژرایس برگزار میشود که به بازدیدکنندگان و مسافران تورهای برزیل این امکان میدهد فرآیند تولید تا دمآوری را از نزدیک تجربه کنند.
نقش قهوه در اقتصاد کوبا
در حالی که حجم تولید کوبا نسبت به برزیل محدودتر است، قهوه جایگاه فرهنگی و میراثی قوی در این کشور دارد. قهوه نمادی از تاریخ، هویت و طعم خاص جزیره کوبا به حساب میآید. در ادامه میبینیم که این صنعت از چه جهاتی به اقتصاد کوبا کمک کرده است.
تولید محدود اما باکیفیت؛ قهوه عربیکا در سیرا مائسترا
تقریبا 92٪ تولید قهوه کوبا در مناطق کوهستانی سیرا مائسترا انجام میشود و تمرکز آن بر گونه عربیکاست که کیفیت قابل توجهی دارد و میان قهوهدوستان بسیار پرطرفدار است. این قهوه عمدتا در مزارع خانوادگی کوچک و سنتی تولید میشود.
تاریخچه ورود قهوه از قرن ۱۸ و نقش استعمار
قهوه در حدود سال 1748 توسط استعمارگران فرانسه که از هائیتی به کوبا آمده بودند معرفی شد. توسعه کشت و فرآوری قهوه در قرن نوزده و اوایل قرن 20، کوبا را به یکی از صادرکنندگان ویژه این محصول تبدیل کرد.
نقش مهم در صادرات و اقتصاد ملی
قهوه پیش از انقلاب 1959 از کالاهای اصلی صادراتی کوبا بود و به اروپا و آمریکا صادر میشد. پس از انقلاب، تولید قهوه نیز کاهش چشمگیری یافت و تمرکز منطقه بهسمت شکر متمایل شد، ولی تولید باکیفیت قهوه برای بازارهای خاص ادامه یافت.
تأثیر انقلاب کوبا بر صنعت قهوه
انقلاب کوبا باعث ملیشدن مزارع، پراکندگی و کاهش حجم تولید شد. اگرچه تلاشها برای حفظ کیفیت و صادرات قهوه مرغوب همچنان ادامه دارد.
جاذبههای گردشگری مرتبط با قهوه
مزارع تاریخی در منطقههایی مانند Cafetal La Isabelica در Sierra Maestra که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شدهاند، در سطح جزیره به تجربه گردشگری تبدیل شده است.
مقایسه نقش اقتصادی و فرهنگی قهوه در برزیل و کوبا
در جدول زیر میتوانید نقش اقتصادی و فرهنگی قهوه را در هر دو کشور برزیل و کوبا مقایسه کنید:
شاخص | برزیل | کوبا |
سهم از تولید جهانی | حدود 37–40٪ | کمتر از 1٪ |
مساحت زیر کشت | حدود 27 هزار کیلومتر مربع | محدود به مناطق کوهستانی سیرا مائسترا |
اشتغالزایی | حدود 8 میلیون نفر | خانوارهای کشاورزی کوچک |
تاریخچه صادرات | از قرن 18؛ اوج 19 تداوم با چالشهای پس از دهه 1960 | از قرن 18؛ اوج 19
کاهش پس از انقلاب 1959 |
صادرات عمده | آمریکا، اروپا، ژاپن | هلند، کانادا، چین |
نقش فرهنگی | نماد اقتصادی و صنعتی ملی | نماد مقاومت، تاریخ استعمار و فرهنگ روستایی |
جاذبه گردشگری | موزه قهوه، تور مزارع، صنایع تولیدی | موزه قهوه، کاشت قهوه سنتی، میراث جهانی سیرا مائسترا |
قهوه در برزیل نماد اقتصاد مدرن، صنعتی و قدرت صادراتی، اما در کوبا، نماد تاریخ استعماری، مقاومت و فرهنگ سنتی قهوه است. هر دو کشور با رویکردهایی متفاوت، نشاندهنده اهمیت عمیق قهوه در سرنوشت ملتها هستند.
منبع: خبرگزاری ایسنا