اخبار اقتصادی برزیل
گزیده اخبار و تحولات اقتصادی برزیل در مرداد ماه 1404، مندرج در روزنامه‌ها و رسانه‌های این کشور؛ به شرح ذیل ارائه می‌گردد.
برزیل در آستانه تبدیل به بدهکارترین کشور در میان اقتصادهای نوظهور
در مصاحبه‌ای با روزنامه Estadão، تاد مارتینز، مدیر ارشد مؤسسه رتبه‌بندی فیچ (Fitch Ratings)، هشدار داد که برزیل تا چند سال آینده بیشترین بدهی را در میان کشورهای نوظهور خواهد داشت و از هند و آفریقای جنوبی نیز پیشی خواهد گرفت. فیچ پیش‌بینی کرده که نسبت بدهی عمومی‌برزیل به تولید ناخالص داخلی (GDP) در سال ۲۰۲۵ به ۷۹.۳٪ برسد و سالانه ۳ درصد افزایش یابد، در حالی که میانگین کشورهای با رتبه مشابه تنها ۵۳٪ است. به گفته مارتینز، نبود اجماع بین دولت لولا و کنگره برزیل مانع اصلی اصلاحات مالی است و این وضعیت تا پس از انتخابات ۲۰۲۶ ادامه خواهد داشت. او همچنین تأکید کرد که سیاست‌های مالیاتی اخیر، نظیر افزایش مالیات بر تراکنش‌های مالی (IOF) و فشار هزینه‌های کنگره، موجب فرسایش اعتماد بازار شده‌اند. با وجود رشد اقتصادی بهتر از انتظار (پیش‌بینی رشد ۲.۵٪ در ۲۰۲۵)، فیچ معتقد است که این رشد هنوز به بهبود پایدار مالی منجر نشده و بازگشت برزیل به رتبه سرمایه‌گذاری (investment grade) نیازمند اصلاحات ساختاری در هزینه‌های اجتماعی و نظام اداری است. فیچ رتبه فعلی برزیل را در سطح BB با چشم‌انداز باثبات حفظ کرده است.
https://www.estadao.com.br/economia/entrevista-todd-martinez-brasil-endividado-emergentes-fitch/
آلکمین تاکنون با بیش از ۱۲۰ رهبر تجاری در کمیته‌ای برای مقابله با تعرفه‌های آمریکا دیدار کرده است
در پی اعلام تعرفه‌های سنگین ۵۰ درصدی از سوی دولت دونالد ترامپ بر محصولات برزیلی، جرالدو الکیمن، معاون رئیس‌جمهور و وزیر صنعت برزیل، طی ۴ روز در قالب ۱۲ نشست رسمی‌با بیش از ۱۲۰ تن از مدیران و رهبران شرکت‌های بزرگ و سازمان‌های صنعتی دیدار کرده است. این کمیته با هدف بررسی راهبردهای فنی و سیاسی برای پاسخ‌گویی به این اقدام ایالات متحده تشکیل شده و نخستین جلسه آن یک هفته پیش برگزار شده است. در این نشست‌ها، نمایندگانی از بخش‌های استراتژیک نظیر کشاورزی، فولاد، خودروسازی، فناوری، نساجی و معدن حضور داشتند و شرکت‌های مهمی مانند امبرائر، سوزانو، JBS، ویگ، گوگل، اپل، متا، کوکاکولا، و جنرال موتورز با معاون رئیس‌جمهور دیدار کرده‌اند. در کنار این گفت‌وگوهای اقتصادی، نهادهای بزرگ صنفی مانند CNI (کنفدراسیون ملی صنعت)، فدراسیون صنایع سان پائولو (FIESP) و انجمن‌های تخصصی حوزه ماشین‌آلات، گوشت، میوه، ماهی و نیمه‌رساناها نیز در مذاکرات نقش داشتند. دولت برزیل به‌صورت همزمان، در حال پیشبرد رایزنی‌های دیپلماتیک نیز هست. هدف اصلی این تلاش‌ها، رسیدن به تحلیلی دقیق از پیامدهای تعرفه‌ها و طراحی یک پاسخ جامع با همکاری بخش تولیدی است. این پاسخ می‌تواند شامل اقدامات تلافی‌جویانه، برنامه‌های حمایتی اقتصادی برای بخش‌های آسیب‌دیده، و تلاش برای لغو یا کاهش تعرفه‌ها از مسیر گفت‌وگوهای دیپلماتیک باشد.
https://www.estadao.com.br/economia/alckmin-recebeu-lideres-empresariais-comite-tarifas/
صدمین سال کشت سویا در برزیل گرامی داشته شد
در شهر کامپیناس ایالت سان پائولو، دهمین کنگره ملی سویای برزیل (CBSoja) همزمان با نشست Mercosoja آغاز شد. این رویداد، به مناسبت صدسالگی کشت سویا در برزیل برگزار شده و به بررسی مسیر تاریخی، پیشرفت‌های علمی و آینده این محصول استراتژیک پرداخت. در مراسم افتتاحیه، چهره‌های برجسته‌ای از جمله رومئو کیهل (پدر سویای مناطق گرمسیری)، تونه‌ئو سدیاما (دانشگاه UFV)، و محققانی از آرژانتین مانند رودولفو روسی و خراردو بارتولومه حضور داشتند. سخنرانان از نقش کلیدی اصلاح ژنتیکی، مدیریت خاک، تغذیه گیاهی، و ابزارهای نوین ویرایش ژن در موفقیت سویا سخن گفتند. در کنار مرور تاریخی توسعه سویا، آینده این دانه روغنی در بلوک مرکوسور نیز مثبت ارزیابی شد، به‌ویژه با ورود نسل جدیدی از پژوهشگران و فناوری‌های زیستی. برزیل و آرژانتین هر دو مسیرهای متفاوت اما موفقی را در اصلاح ارقام و صنعتی‌سازی سویا طی کرده‌اند.
صادرات کشاورزی برزیل در ژوئیه ۱.۹٪ کاهش یافت-گزارش وزارت توسعه
بر اساس داده‌های وزارت توسعه، صنعت، تجارت و خدمات برزیل (MDIC)، صادرات بخش کشاورزی کشور تا هفته سوم ژوئیه ۲۰۲۵ با کاهشی ۱.۹ درصدی مواجه شده است. در مقابل، صنعت تولیدی رشد ۷.۲ درصدی و بخش استخراجی رشد ۵ درصدی در صادرات داشته‌اند. در هفته سوم ژوئیه، تراز تجاری کشور مازاد ۱.۵۳ میلیارد دلاری را ثبت کرد که حاصل صادرات ۷.۴۸ میلیارد دلاری و واردات ۵.۹۵ میلیارد دلاری بود. در مجموع سال، صادرات به ۱۸۵.۴۸ میلیارد دلار رسیده و واردات نیز ۱۵۱.۷۸ میلیارد دلار، که منجر به مازاد تجاری ۳۳.۷ میلیارد دلاری شده است. اگرچه مقایسه با ژوئیه ۲۰۲۴ نشان‌دهنده رشد کلی ۴.۵٪ در صادرات و افزایش ۱۲.۹٪ در واردات است، اما افت صادرات کشاورزی نشانه‌ای از فشارهای احتمالی در این بخش است، به‌ویژه در سایه تهدیدهای تجاری اخیر از سوی آمریکا.
ترامپ: تنها در صورت باز شدن بازار کشورها به روی آمریکا، تعرفه‌ها را کاهش می‌دهم
رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، روز چهارشنبه ۲۳ ژوئیه ۲۰۲۵ اعلام کرد که تنها در صورتی حاضر به کاهش تعرفه‌هاست که کشورهای دیگر بازار خود را به روی کالاهای آمریکایی باز کنند. او در شبکه اجتماعی خود تأکید کرد که قدرت تعرفه‌ها ابزار اصلی او در مذاکرات است و بدون آن‌ها دستیابی به توافقات تجاری ممکن نخواهد بود. ترامپ از توافق جدید با ژاپن تمجید کرد و گفت برای اولین بار این کشور بازار خود را به روی خودروها، محصولات کشاورزی و حتی برنج آمریکا گشوده است. همچنین ژاپن متعهد شده میلیاردها دلار تجهیزات نظامی و کالا از آمریکا بخرد و ۵۵۰ میلیارد دلار در آمریکا سرمایه‌گذاری کند. او همچنین به توافق با اندونزی اشاره کرد که شامل تعرفه ۱۹٪ و حذف ۹۹٪ موانع تجاری است و گفت: «شرکت‌های ما ثروت عظیمی‌به‌دست خواهند آورد».
https://www.estadao.com.br/economia/trump-tarifas-paises-concordarem-abrir-mercados-eua/
افزایش تعرفه‌های آمریکا، برزیل را به گسترش بازار قهوه در چین سوق می‌دهد
با اعمال تعرفه‌های جدید ۵۰٪ از سوی دولت ترامپ، صادرات قهوه برزیل به بازار آمریکا با تهدید جدی مواجه شده و به همین دلیل، طبق گزارش شرکت GlobalData، صادرکنندگان برزیلی به دنبال توسعه بازارهای جایگزین به‌ویژه در چین و فیلیپین هستند. چین در سال ۲۰۲۴ هفتمین بازار بزرگ قهوه داغ در جهان بود و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۲۹، رشد چشمگیری با ارزش ۱.۶ میلیارد دلار (نرخ رشد سالانه مرکب ۵٪) داشته باشد. همچنین فروش قهوه آماده نوشیدن (ready-to-drink) در چین با رشد ۱.۹ میلیارد دلاری، دومین رشد بزرگ جهانی را تجربه خواهد کرد. برزیل که در سال ۲۰۲۳، ۳۲.۴٪ از واردات قهوه چین را تأمین کرده، از جایگاه مناسبی برای بهره‌برداری از این فرصت برخوردار است. این گرایش همچنین با روابط تجاری قوی برزیل و چین در چارچوب بریکس هم‌راستا است. کارشناسان هشدار داده‌اند که تصمیم آمریکا بیشتر ایدئولوژیک تا اقتصادی است و شرکت‌ها باید در راهبردهای صادراتی خود، عوامل ژئوپلیتیکی و فرهنگی را نیز مدنظر قرار دهند.
پتروبراس سرمایه‌گذاری در تولید کود شیمیایی را از سر گرفت؛ ۹۰۰ میلیون رئال تا ۲۰۲۹
شرکت نفتی پتروبراس اعلام کرد تا سال ۲۰۲۹ حدود ۹۰۰ میلیون رئال در ساخت چهار کارخانه تولید کود اوره‌پایه سرمایه‌گذاری خواهد کرد. این کارخانه‌ها در ایالت‌های پارانا، باهیا، اسپیریتو سانتو، و ماتو گروسو دو سول ساخته می‌شوند و تا سال ۲۰۲۸ حدود ۳۵٪ از نیاز داخلی به کود اوره را تأمین خواهند کرد. در حال حاضر، ۸۵٪ از کود اوره مصرفی برزیل وارداتی است. این خبر در نشست شورای ملی کود (Confert) با حضور رئیس پتروبراس ماگدا چامبریاد و معاون رئیس‌جمهور جرالدو آلکیمین اعلام شد. این پروژه‌ها بین ۱۳ تا ۱۵ هزار شغل ایجاد می‌کنند و با همکاری امبراپا، فناوری‌های نوینی مانند تولید آمونیاک از آرلا نیز توسعه خواهد یافت. همچنین در این نشست، ۱۶ پروژه راهبردی جدید، از جمله پروژه‌های مرتبط با کودهای زیستی، بیومحرک‌ها و هیدروژن کم‌کربن، به تصویب رسید. این اقدامات بخشی از راهبرد بلندمدت برزیل برای کاهش وابستگی به واردات و توسعه کشاورزی پایدار است.
https://www.canalrural.com.br/diversos/petrobras-retoma-investimentos-na-producao-de-fertilizantes/
بخش خصوصی برزیل در مذاکرات با آمریکا، به نقش چین اشاره خواهد کرد
در واکنش به افزایش ۵۰٪ تعرفه بر واردات کالاهای برزیلی توسط دولت ترامپ، فعالان بخش خصوصی و سناتورهای برزیلی در حال آماده‌سازی سفر به واشنگتن هستند تا در مذاکرات با مقام‌های آمریکایی، بر پیامدهای ژئوپلیتیکی این اقدام تأکید کنند. آن‌ها هشدار خواهند داد که اعمال تعرفه‌ها می‌تواند به افزایش نفوذ چین در اقتصاد برزیل منجر شود—نتیجه‌ای برخلاف هدف آمریکا برای مهار نزدیکی کشورهای بریکس به یکدیگر. فعالان اقتصادی به مقامات آمریکایی یادآوری می‌کنند که چین در حال حاضر شریک تجاری اصلی برزیل است و توافق‌های متعددی در حوزه‌های کشاورزی، معدنی و فناوری میان دو کشور امضا شده است. همچنین، سهم چین در زنجیره جهانی باتری، لیتیوم و کبالت بسیار بالاست، و آمریکا تلاش می‌کند وابستگی به چین را کاهش دهد. در همین راستا، مقامات معدنی برزیل و آمریکا در ۲۳ ژوئیه دیدار کرده‌اند تا درباره توافق احتمالی در حوزه مواد معدنی حیاتی و تأثیر تعرفه‌ها گفت‌وگو کنند. بخش کشاورزی نیز با توجه به وابستگی روزافزون به بازار چین، از همین منطق استفاده خواهد کرد. افزون بر آن، دو انجمن بزرگ صادرات گوشت و پروتئین حیوانی برزیل (ABIEC و ABPA) اخیراً دفتر مشترکی در پکن افتتاح کرده‌اند. استدلال کلیدی برزیل در این مذاکرات این خواهد بود که: در صورت تضعیف روابط با آمریکا، چین تنها گزینه جایگزین است.
دیپلمات ارشد آمریکا: واشنگتن خواهان دسترسی به منابع معدنی حیاتی برزیل است
گابریل اسکوبار، کاردار سفارت ایالات متحده در برازیلیا، در دیدار با مدیران مؤسسه معدن برزیل (IBRAM) اعلام کرد که آمریکا علاقه‌مند به انعقاد توافق برای خرید مواد معدنی حیاتی و استراتژیک مانند لیتیوم، نیوبیوم و عناصر نادر خاکی از برزیل است. او این پیام را به‌عنوان عالی‌ترین نماینده آمریکا در برزیل و در غیاب سفیر رسمی مطرح کرده است. رئیس IBRAM، رائول جونگمان، تأکید کرد که تصمیم‌گیری درباره این منابع که دارایی‌های فدرال محسوب می‌شوند، فقط در اختیار دولت برزیل است، نه بخش خصوصی. وی موضوع را به جرالدو آلکیمین، معاون رئیس‌جمهور، منتقل کرده که مسئول اصلی مذاکرات با آمریکاست تا از اعمال تعرفه‌های ۵۰٪ جلوگیری کند. این جلسه در حالی برگزار شد که آمریکا به دنبال کاهش وابستگی خود به چین در حوزه واردات مواد معدنی است. طبق داده‌ها، برزیل در سال ۲۰۲۴ حدود ۴۳.۴ میلیارد دلار مواد معدنی صادر کرده که عمدتاً به چین (۲۴٪) و آلمان (۱۲٪) ارسال شده‌اند. صادرات این مواد به آمریکا تاکنون موضوع چانه‌زنی مستقیم نبوده، اما اکنون به دلیل فشارهای ژئوپلیتیکی، به ابزاری بالقوه در مذاکرات تجاری دو کشور تبدیل شده است.
آلکیمین: درباره تعرفه ترامپ با وزیر بازرگانی آمریکا گفت‌وگو کردم
جرالدو آلکیمین، معاون رئیس‌جمهور برزیل، اعلام کرد که روز شنبه (۱۹ ژوئیه) با هاوارد لاتنیک، وزیر بازرگانی آمریکا، درباره تعرفه ۵۰٪ بر واردات محصولات برزیلی گفت‌وگوی مفصلی داشته است. او این مذاکره را طولانی و ثمربخش توصیف کرد و گفت که هدف برزیل، حل مسئله بدون جهت‌گیری سیاسی یا ایدئولوژیک است. آلکیمین تأکید کرد که برزیل میز مذاکره را ترک نکرده و می‌خواهد اختلافات را از طریق افزایش مکمل بودن اقتصادی دو کشور حل کند. با این حال، او از ارائه جزئیات بیشتر درباره مواضع طرف آمریکایی خودداری کرد. این نخستین تأیید رسمی از وجود ارتباط مستقیم در سطح بالا میان دولت برزیل و کابینه ترامپ در خصوص این بحران تجاری است. پیش‌تر، وزیر دارایی برزیل فرناندو حداد نیز گفته بود که ارتباط با همتای آمریکایی‌اش بسیار دشوار است و تنها در سطح فنی و غیرسیاسی ادامه دارد، زیرا تصمیم‌گیری نهایی در کاخ سفید فقط با ترامپ است.
هر یک میلیارد رئال صادرات به آمریکا، ۲۴ هزار شغل در برزیل ایجاد می‌کند
مطالعه‌ای از کنفدراسیون ملی صنعت برزیل (CNI) نشان می‌دهد که در سال ۲۰۲۴، به‌ازای هر ۱ میلیارد رئال صادرات به آمریکا، حدود ۲۴٬۳۰۰ شغل در برزیل ایجاد شده، و این روابط تجاری باعث ۵۳۱.۸ میلیون رئال حقوق و ۳.۲ میلیارد رئال تولید صنعتی شده است. آمریکا سومین شریک تجاری بزرگ برزیل و اصلی‌ترین مقصد صادرات صنعتی برزیل است. در دهه گذشته، ۸۲٪ صادرات صنعتی برزیل به آمریکا و ۹۰٪ واردات از آمریکا به همین بخش مربوط بوده است. از ۲۰۱4 تا 2023، سرمایه‌گذاری برزیلی‌ها در آمریکا ۵۲٪ افزایش یافته و در سال ۲۰۲۳ به ۲۲.۱ میلیارد دلار رسید. در مقابل، سرمایه‌گذاری آمریکا در برزیل ۲۲۸٪ رشد داشته و در سال ۲۰۲۳ به ۳۵۷.۸ میلیارد دلار رسید. این آمار اهمیت راهبردی روابط دوجانبه را در بحبوحه تهدید تعرفه‌های ۵۰٪ ترامپ برجسته می‌کند.
موضع برزیل: مخالف تحریم‌های اقتصادی یک‌جانبه
سلسیو آموریم، مشاور ویژه رئیس‌جمهور: «برزیل فقط تحریم‌هایی را به رسمیت می‌شناسد که توسط شورای امنیت سازمان ملل تصویب شده باشند.» این موضع در پاسخ به فشار آمریکا برای توقف واردات نفت از روسیه توسط برزیل و هند مطرح شد. وی تأکید کرد که برزیل در هر شرایطی با تحریم‌های اقتصادی مخالف است، مگر آنکه توسط شورای امنیت سازمان ملل تصویب شده باشند. این موضع‌گیری در واکنش به درخواست اخیر قانون‌گذاران آمریکایی مطرح شد که از برزیل خواسته‌اند برای کاهش یا لغو تعرفه‌های جدید، واردات نفت از روسیه را متوقف کند. آموریم با رد چنین فشارهایی، بر اصل حاکمیت ملی در سیاست خارجی برزیل و حفظ استقلال در روابط تجاری تأکید کرد و افزود که همکاری با کشورهایی مانند روسیه و هند بخشی از استراتژی چندجانبه‌گرایانه برزیل است. این اظهارات در شرایطی مطرح شد که دولت ترامپ به دنبال تشدید فشارهای اقتصادی علیه کشورهایی است که روابط تجاری نزدیک با روسیه دارند.
تلاش برای توافق معدنی میان برزیل و آمریکا در بحبوحه تنش‌های تجاری
وزیر دارایی برزیل، فرناندو حداد، اعلام کرد که این هفته در نشستی مجازی با وزیر خزانه‌داری آمریکا، درباره انعقاد توافق همکاری در زمینه مواد معدنی حیاتی و عناصر نادر خاکی گفتگو خواهد کرد. این گفتگو در واکنش به افزایش ۵۰ درصدی تعرفه‌های واردات آمریکا بر کالاهای برزیلی انجام می‌شود. حداد در مصاحبه‌ای اظهار داشت: «برزیل به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای دنیا، می‌تواند نقش مهم‌تری در تجارت دوجانبه و به‌ویژه در سرمایه‌گذاری‌های راهبردی ایفا کند. ما ذخایر مهمی از مواد معدنی حیاتی داریم که آمریکا فاقد آن‌هاست.» او افزود که این همکاری می‌تواند به توسعه باتری‌های پیشرفته‌تر و همچنین پروژه‌های حوزه فناوری، زیست‌فناوری و انرژی پاک منجر شود. وی به مزایای فناوری Pix برزیل در حوزه ارز دیجیتال و نقش آن در آینده اقتصاد جهانی نیز اشاره کرد.
انتشار قریب‌الوقوع «برنامه اضطراری» دولت برزیل برای مقابله با اثرات تعرفه‌ای
طبق اعلام وزیر دارایی، تیم اقتصادی برزیل در حال تدوین و نهایی‌سازی برنامه اضطراری برای حمایت از صنعت ملی، حفظ اشتغال و صیانت از صادرات کشاورزی است. این طرح قرار است طی روزهای آینده منتشر شود و بر کاهش آسیب به بخش‌های خاصی از صادرات که بیشتر تحت تأثیر افزایش تعرفه قرار گرفته‌اند تمرکز دارد. حداد اظهار داشت: «ما صادرات متنوعی داریم و بسیاری از کالاهای ما مانند قهوه و گوشت به راحتی قابل انتقال به بازارهای دیگر هستند، اما صنایع کوچک‌تری هم داریم که به بازار آمریکا وابسته‌اند و نیاز به حمایت ویژه دارند.» همچنین، قرار است جلساتی با اتحادیه‌های کارگری در هفته جاری برگزار شود تا سیاست‌های حمایتی متناسب تدوین گردد.
مجوز رسمی‌برزیل برای پیگیری حقوقی علیه تعرفه‌های ترامپ در سازمان تجارت جهانی
معاون رئیس‌جمهور برزیل و وزیر توسعه، صنعت و تجارت، جرالدو آلکمین، اعلام کرد که اتاق بازرگانی خارجی (Camex) اجازه داده است که برزیل به‌طور رسمی‌شکایتی را علیه اقدامات تعرفه‌ای آمریکا در WTO مطرح کند. تصمیم نهایی در این باره اکنون بر عهده رئیس‌جمهور لولا دا سیلوا است. طبق گزارش وزارت خارجه برزیل، تعرفه‌های دولت ترامپ:
- با تعهدات آمریکا در چارچوب موافقت‌نامه عمومی تعرفه و تجارت (GATT) مغایرت دارد؛
- فاقد مبنای فنی یا دفاع تجاری متعارف هستند؛
- تبعیض‌آمیز بوده و مخرب ساختار تجارت چندجانبه به شمار می‌آیند؛
- از استدلال‌های نادرست اقتصادی بهره گرفته‌اند؛
- ثبات جریان تجارت جهانی را به خطر می‌اندازند.
وزارت خارجه برزیل بر این باور است که ارجاع موضوع به نهاد حل اختلاف WTO، تعهد برزیل به نظام تجارت چندجانبه را در برابر جامعه جهانی مستند می‌کند.
مذاکرات سطح بالا میان حداد و خزانه‌داری آمریکا در راه است
فرناندو حداد، وزیر دارایی برزیل، اعلام کرد که به‌زودی با اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا، برای کاهش تنش‌های تجاری گفت‌وگو خواهد کرد. هدف این دیدار، آماده‌سازی بستر گفت‌وگوی مستقیم میان لولا و ترامپ است. حداد تأکید کرد: «ما به دنبال سیاست زدایی از روابط تجاری هستیم» و از میز مذاکره کنار نخواهیم کشید. او تاکید کرد که اگرچه برخی کالاها از تعرفه ۵۰٪ معاف شده‌اند، اما هنوز بخش‌هایی مثل قهوه، گوشت و کاکائو مشمول تعرفه‌های سنگین هستند و “ناعادلانه‌اند” و باید اصلاح شوند. در صورت شکست مذاکرات، برزیل اعتراض رسمی از طریق مراجع بین‌المللی و داخلی امریکا را دنبال خواهد کرد.
تمرکز برزیل بر حذف تعرفه قهوه و مذاکره برای بازارهای جایگزین
قهوه در صدر فهرست کالاهایی است که دولت برزیل برای اعطای معافیت گمرکی آمریکا در حال مذاکره است. ایالات متحده تولیدکننده عمده قهوه نیست و ۳۰٪ مصرف داخلی آن از برزیل تأمین می‌شود. چین و هند به‌عنوان بازارهای جایگزین برای قهوه و عربستان، ویتنام و سنگاپور برای صادرات گوشت شناسایی شده‌اند.
لولا: «در مقابله با دولت آمریکا حدی وجود دارد»
در مراسم معارفه رئیس جدید حزب کارگران (PT) در برازیلیا، رئیس‌جمهور برزیل، لولا دا سیلوا، در واکنش به تنش‌های تجاری اخیر با ایالات متحده، تأکید کرد که برزیل خواهان صلح است، اما در عین حال کشوری کوچک یا تابع دلار محسوب نمی‌شود. او گفت: «نمی‌توانم هرچه در ذهن دارم را بگویم، فقط آنچه لازم است بیان می‌کنم» و افزود که باید با آمریکا از موضع برابر مذاکره کرد. لولا با انتقاد از تحریم‌های اقتصادی با انگیزه‌های سیاسی، خواهان احترام به منافع راهبردی برزیل شد و گفت: «ما نمی‌خواهیم درگیری داشته باشیم، اما از کسی هم نمی‌ترسیم». او همچنین از رویکرد متوازن حزب کارگران در قبال آمریکا و کشورهای همسایه دفاع کرد و در عین حال اشاره کرد که برای حضور در انتخابات بعدی، نیازمند سلامت کامل خواهد بود و حاضر نیست مردم را فریب دهد.
افزایش تعرفه ترامپ: تعرفه ۵۰٪ بر محصولات برزیلی اجرایی شد
از چهارشنبه، تعرفه واردات آمریکا بر کالاهای برزیلی به ۵۰٪ رسید؛ این تصمیم شامل افزایش ۴۰ واحد درصدی بر تعرفه فعلی ۱۰٪ بود. دونالد ترامپ این اقدام را به عنوان «وضعیت اضطراری ملی» توجیه کرده و سیاست‌های دولت برزیل را تهدیدی برای شرکت‌های آمریکایی، آزادی بیان و منافع اقتصادی و خارجی آمریکا دانست. وی همچنین «آزار سیاسی» ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهور پیشین برزیل، را عامل دیگر تصمیم خود عنوان کرد. با این حال، ۴۴.۶٪ از صادرات برزیل به آمریکا (از جمله نفت، آب پرتقال، هواپیما و خمیر سلولز) از افزایش تعرفه مستثنی شده‌اند. این تصمیم باعث نگرانی در بین صادرکنندگان عمده‌ای مانند قهوه و گوشت و همچنین صنایع کوچک شده است. هنوز دولت برزیل برنامه دقیقی برای مقابله با پیامدهای اقتصادی این تصمیم اعلام نکرده، ولی وعده ارائه یک برنامه اضطراری را داده است.
برنامه اضطراری امروز به ریاست جمهوری برزیل ارائه می‌شود
وزیر اقتصاد برزیل، فرناندو حداد، اعلام کرد که برنامه اضطراری برای حمایت از مشاغلی که تحت تأثیر افزایش تعرفه‌های آمریکا قرار گرفته‌اند، امروز (چهارشنبه) به دفتر ریاست جمهوری ارائه می‌شود. تصمیم‌گیری نهایی درباره اجرای این اقدامات بر عهده رئیس‌جمهور لولا خواهد بود. این بسته شامل گزارش دقیقی از خسارات هر شرکت و هر بخش خواهد بود و تمرکز آن بر حمایت از کسب‌وکارهای کوچک است که وابستگی زیادی به بازار آمریکا دارند. برخی از پیشنهادها شامل برنامه حمایت از نیروی کار، خطوط اعتباری، و خرید دولتی محصولات غذایی آسیب‌دیده هستند. این اقدامات ممکن است به صورت لایحه‌ی موقت (MP) به کنگره ارسال شوند.
با تعرفه ترامپ، تنوع‌بخشی به بازارهای صادراتی برزیل سرعت گرفت
واردات آمریکا با تعرفه ۵۰٪، روند تنوع‌بخشی به مقاصد صادراتی برزیل را تسریع کرده است. مقامات و فعالان اقتصادی تأکید دارند که این روند از قبل در دستور کار بوده، اما تعرفه‌ها باعث تسریع آن شده‌اند. هدف، جایگزینی کامل بازار آمریکا نیست، بلکه کاهش وابستگی است. از سال ۲۰۲۳، تقریباً ۴۰۰ بازار جدید برای صادرات برزیل گشوده شده‌اند. برای بخش‌هایی مثل ماهیگیری، قهوه و گوشت گاو، بازارهای جایگزین از جمله اروپا، چین، هند، عربستان سعودی، ویتنام و سنگاپور در حال پیگیری هستند. دولت نیز مجوز صادرات ۱۸۳ شرکت قهوه به چین و صادرات گوشت به عربستان را تقویت کرده است. این اقدامات در پاسخ به خطرات تعرفه‌ها و برای ایجاد ثبات اقتصادی انجام می‌گیرند.
تعرفه بالا: راهکارهای حقوقی برای کاهش زیان صادرکنندگان برزیلی
کارشناسان حقوقی در برزیل گزینه‌هایی برای کاهش اثرات تعرفه ۵۰٪ آمریکا ارائه کرده‌اند. از جمله مهم‌ترین راهکارها می‌توان به استناد به بندهای «قوۀ قاهره» و «پیشامد غیرقابل پیش‌بینی» برای بازنگری قراردادها با واردکنندگان آمریکایی اشاره کرد. همچنین توصیه شده که شرکت‌ها، خسارات را به نماینده تجاری آمریکا (USTR) گزارش دهند تا در بررسی‌های بخش ۳۰۱ قانون تجارت آمریکا مورد توجه قرار گیرد. استفاده از بیمه‌های اعتباری صادراتی، بازنگری در برنامه‌های drawback (برای واردات مواد اولیه بدون مالیات)، و ایجاد امکان مذاکره مجدد با دولت برای تمدید مهلت صادرات از دیگر پیشنهادات هستند. صادرات از مسیرهای جایگزین از طریق کشور ثالث نیز یکی از راهکارهای تجاری پیشنهادی است.
کدام شهرداری‌های برزیل بیشتر از افزایش تعرفه ترامپ آسیب دیده‌اند؟
افزایش تعرفه ۵۰ درصدی ایالات متحده بر واردات کالاهای برزیلی که از ۶ آگوست اجرایی شد، ۹۰۶ شهرداری را در برزیل تحت تأثیر قرار داده است؛ این‌ها مناطقی هستند که کالاهای مشمول تعرفه را به آمریکا صادر می‌کردند. این تعرفه شامل محصولاتی مانند گوشت، قهوه، ماشین‌آلات، ماهی و تسلیحات است، در حالی که کالاهایی مانند هواپیماهای امبرائر، آب پرتقال، نفت و خمیر کاغذ از آن معاف شده‌اند. بیشترین آسیب متوجه شهرداری‌هایی در مناطق جنوب و جنوب‌شرقی است، مانند پیراسیکابا (ماشین‌آلات)، گواشوپه (قهوه)، کامپو گرانجی (گوشت) و سان لئوپولدو (تسلیحات). در مقابل، مناطق شمال و شمال‌شرق که به صادرات کالاهای کم‌ارزش و اشتغال‌زای مانند ماهی، میوه و پوشاک متکی هستند، از لحاظ اجتماعی آسیب‌پذیرتر خواهند بود. پژوهشگران هشدار داده‌اند که معافیت‌ها بیشتر به نفع مناطق ثروتمندتر کشور بوده و نابرابری منطقه‌ای را تشدید می‌کند.
لولا: برای صحبت با ترامپ خودم را تحقیر نمی‌کنم؛ فقط وقتی تماس می‌گیرم که “احساس کنم باید”
رئیس‌جمهور برزیل، لوئیز ایناسیو لولا دا سیلوا، اعلام کرد که در حال حاضر قصدی برای تماس با دونالد ترامپ در رابطه با افزایش تعرفه‌ها ندارد، چرا که پیام‌های ارسالی از سوی رئیس‌جمهور آمریکا نشانه‌ای از تمایل به مذاکره ندارد. او تأکید کرد که فقط وقتی تماس می‌گیرد که “احساس کند ترامپ می‌خواهد مذاکره کند”، و افزود که رئیس‌جمهور نباید خود را برای دیگری تحقیر کند. لولا اظهار داشت برزیل همچنان آماده گفت‌وگو است و به سنت روابط دیپلماتیک ۲۰۱ ساله بین دو کشور احترام می‌گذارد. او همچنین اشاره کرد که اکثر صادرات آمریکا به برزیل بدون تعرفه انجام می‌شود، در حالی که آمریکا طی ۱۵ سال گذشته بیش از ۴۰۰ میلیارد دلار مازاد تجاری از برزیل داشته است. در صورتی که مذاکره مؤثر نباشد، لولا گفت که تصمیماتی خواهد گرفت “که برگشت‌ناپذیر خواهند بود”، اما همه مسیرهای دیپلماتیک، از جمله سازمان تجارت جهانی، تا انتها طی خواهند شد.
گفت‌وگوی لولا با نخست‌وزیر هند درباره تعرفه‌های آمریکا؛ تماس با شی جین‌پینگ در راه است
مشاور ریاست‌جمهوری برزیل، سلسو آموریم، اعلام کرد که رئیس‌جمهور لولا روز پنج‌شنبه (۷ اوت) با نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، درباره تعرفه‌های تجاری جدید آمریکا گفت‌وگو خواهد کرد. وی همچنین تأیید کرد که لولا قصد دارد در ادامه با شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، تماس بگیرد. این تماس‌ها بخشی از تلاش‌های دیپلماتیک کشورهای عضو بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین، آفریقای جنوبی) است که همگی به خاطر روابط تجاری با روسیه، هدف تحریم‌های جدید ایالات متحده قرار گرفته‌اند. ترامپ در اقدامی تلافی‌جویانه به دلیل خرید نفت از روسیه، تعرفه واردات کالا از هند را به ۵۰٪ افزایش داد. همزمان، مودی قرار است تا پایان ماه به چین سفر کند و احتمال دیدار با شی جین‌پینگ نیز مطرح است.
ترامپ از سوی شورای شهر بلم “عنصر نامطلوب” اعلام شد
شورای شهر بلم، پایتخت ایالت پارا و میزبان اجلاس COP30 در نوامبر، در اقدامی نمادین رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، را به دلیل افزایش تعرفه‌های وارداتی، عنصر نامطلوب اعلام کرد. این اقدام توسط عضو حزب کارگر (PT) و در اعتراض به سیاست‌هایی که به گفته او “مستقیماً به مردم برزیل و فروشندگان محصول مهم آسا‌یی لطمه می‌زند” صورت گرفت. این در حالی‌ست که لولا چند روز پیش اعلام کرده بود قصد دارد ترامپ را به اجلاس COP30 دعوت کند. در پاسخ، یکی از نمایندگان این ایالت، از سفارت آمریکا خواست ویزاهای ۱۲ عضو شورا را که به این اقدام رأی دادند لغو کند، اقدامی‌که خطر ایجاد تنش دیپلماتیک را بالا برده است.
عدم تماس مستقیم لولا و ترامپ در آستانه آغاز تعرفه‌های سنگین
با نزدیک‌شدن به اول اوت (جمعه)، هیچ مذاکره مستقیمی میان رئیس‌جمهور برزیل، لولا داسیلوا، و دونالد ترامپ انجام نشده است. دولت برزیل نتوانسته کانالی برای گفت‌وگو با کاخ سفید باز کند. برخی سناتورهای برزیلی خواهان تماس تلفنی لولا با ترامپ هستند، ولی دولت این کار را نشانه‌ای از ضعف و زیر سوال‌رفتن حاکمیت می‌داند. همزمان، لولا برنامه‌ای را برای حمایت از صادرات شرکت‌های کوچک تصویب کرد و آمریکا را به اقدام غیرمتمدنانه متهم کرد.
حداد: هنوز منتظر پاسخ رسمی واشنگتن هستیم
وزیر اقتصاد، فرناندو حداد، اعلام کرد که برزیل هنوز پاسخی به نامه‌های ارسالی خود دریافت نکرده و تمرکز دولت همچنان بر گفت‌وگو و پرهیز از اقدامات یک‌جانبه است. او از ارائه یک “طرح اضطراری” از سوی چهار وزارتخانه خبر داد، ولی تأکید کرد تنها در صورت اجرایی‌شدن تعرفه، این اقدامات عملی خواهند شد.
تحلیل: ۳۴٪ سرمایه‌گذاری خارجی در برزیل متعلق به شرکت‌های آمریکایی است
طبق گزارش اتاق بازرگانی آمریکا در برزیل (Amcham)، شرکت‌های آمریکایی بیش از ۳۵۷ میلیارد دلار در برزیل سرمایه‌گذاری کرده‌اند. این سرمایه‌ها عمدتاً در بخش‌های فناوری، خودروسازی و انرژی متمرکزند.
اما تهدید تعرفه‌ای اخیر باعث لغو قراردادهای صادراتی و افزایش نگرانی در میان فعالان اقتصادی شده است.
برزیل باید از تجربه اروپا در مذاکره بیاموزد
کارشناس اقتصادی، ریتا موندیم، توافق اخیر میان ایالات متحده و اتحادیه اروپا را نمونه‌ای از گفت‌وگوی موفق دانست. او هشدار داد که فشار ترامپ به برزیل نه فقط اقتصادی، بلکه ناشی از تقابل ایدئولوژیک با دولت لولاست. به گفته او، ترامپ خواهان سرمایه‌گذاری بیشتر در آمریکاست و از اهرم تعرفه برای تحقق این هدف استفاده می‌کند. تعرفه پیشنهادی آمریکا برای برزیل (۵۰٪) بسیار بالاتر از نرخ توافق‌شده با اتحادیه اروپاست (۱۵٪). توافق اخیر ترامپ با اروپا شامل کاهش تعرفه خودروها، تعهد به واردات انرژی و تسلیحات آمریکایی به ارزش صدها میلیارد دلار است.
هیأت سناتورهای برزیلی در واشنگتن خواستار تفکیک سیاست از اقتصاد شدند
سناتور کارلوس ویانا در نشست خبری اعلام کرد که هیأت برزیلی در دیدار با اتاق بازرگانی آمریکا خواهان تفکیک کامل موضوعات اقتصادی از تنش‌های سیاسی شده است. او پیشنهاد داده که شرکت‌های آمریکایی برای به‌تعویق‌انداختن تعرفه‌ها وارد عمل شوند. همچنین، خواهان وساطت کنگره برای دیدار رؤسای جمهور شده‌اند.
پیشنهاد بخش خصوصی آمریکا برای تعویق تعرفه بر واردات از برزیل
در نشست سناتورهای برزیلی با نمایندگان شرکت‌های بزرگ آمریکایی مانند ExxonMobil، IBM و Cargill، پیشنهاد ارسال مانیفستی به کاخ سفید برای تعویق تعرفه ۵۰٪ مطرح شد. هدف این ابتکار، ایجاد فرصت بیشتر برای تطبیق تجاری و کاهش خسارات دوطرفه است. سناتور نلسینیو تراد این اقدام را تلاشی برای بازسازی روابط تجاری سردشده میان دو کشور دانست.
https://www.estadao.com.br/economia/tarifaco-trump-manifesto-prorrogar-prazo-senador-nelsinho-trad/
اقدام مستقل ایالت‌های برزیل برای حمایت از صادرکنندگان در برابر تعرفه ۵۰٪ ترامپ
در آستانه اجرایی‌شدن تعرفه سنگین آمریکا، ایالت‌های مختلف برزیل از جمله سان‌پائولو، پارانا، ریو گرانجی دو سول، ریو دو ژانیرو، سئارا و اسپیریتو سانتو به‌طور مستقل بسته‌هایی حمایتی برای شرکت‌های صادرات‌محور ارائه کرده‌اند؛ این اقدامات شامل اعطای خطوط اعتباری با بهره یارانه‌ای، آزادسازی اعتبارهای مالیاتی (ICMS)، تشکیل کمیته‌های اضطراری و مذاکرات با دولت فدرال است. این بسته‌ها با هدف کاهش آسیب اقتصادی، حفظ اشتغال و حمایت از صنایع آسیب‌پذیر مانند فولاد، کشاورزی، مواد غذایی، چرم و چوب طراحی شده‌اند. برخی ایالت‌ها، مانند سئارا و اسپیریتو سانتو، خواهان جبران خسارات از سوی دولت فدرال نیز هستند.
برزیل از نقشه جهانی گرسنگی خارج شد؛ کمتر از ۲.۵٪ جمعیت در معرض سوءتغذیه
سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) اعلام کرد که برزیل طی دوره ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۴ از نقشه جهانی گرسنگی خارج شده است؛ به این معنا که کمتر از ۲.۵٪ جمعیت این کشور در معرض سوءتغذیه قرار دارند. این موفقیت در پی سیاست‌های ضد فقر، حمایت از کشاورزی خانوادگی و برنامه‌های تأمین درآمد در دولت لولا دا سیلوا حاصل شده است. با این حال، حدود ۷ میلیون برزیلی همچنان با ناامنی شدید غذایی روبرو هستند و بیش از ۲۸ میلیون نفر نیز در شرایط ناامنی غذایی متوسط تا شدید به‌سر می‌برند. به‌رغم بهبود نسبی، فشار تورم غذایی، جنگ‌ها و تغییرات اقلیمی همچنان چالش‌های بزرگی برای امنیت غذایی برزیل و جهان باقی مانده‌اند.
https://www.estadao.com.br/brasil/brasil-esta-fora-do-mapa-da-fome-diz-lula/
بازگشت حاکمیت ملی به مرکز سیاست جهانی: تقابل برزیل با فشارهای ترامپ
در فضای ژئوپلیتیک نوین که ایالات متحده با ریاست‌جمهوری مجدد دونالد ترامپ به سیاست فشار حداکثری و یک‌جانبه‌گرایی بازگشته، مفهوم “حاکمیت ملی” بار دیگر به محور گفتمان رهبران آمریکای لاتین بدل شده است. از مکزیک تا پاناما، رهبران با شعارهای ضد مداخله و دفاع از استقلال ملی به صحنه آمده‌اند، تا آنجا که حتی نخست‌وزیر جدید کانادا با وعده مقابله با “تهدیدات ترامپ علیه حاکمیت” به پیروزی رسید. در این میان، لولا، رئیس‌جمهور برزیل نیز در واکنش به تهدید تعرفه‌ای ۵۰ درصدی برای دفاع از پرونده قضایی علیه بولسونارو، چهره‌ای ملی‌گرا به خود گرفته و این کشور را به “خط مقدم نبرد برای حفظ استقلال کشورهای جنوب” تبدیل کرده است. با این‌حال، تجربه‌های دیگر نشان می‌دهد که این ایستادگی هزینه‌بر است: پاناما مجبور به اعطای امتیازات استراتژیک به آمریکا شد، کلمبیا تسلیم شد، و مکزیک نیز با استرداد سران کارتل‌ها و کاهش واردات از چین عقب‌نشینی کرد. اما برزیل، با توجه به جایگاه کلیدی‌اش در بریکس و تمرکز روی نظم چندقطبی، فعلاً حاضر به عقب‌نشینی نشده است. تقابل کنونی نه‌فقط آزمون توان دیپلماتیک لولا، بلکه آزمونی برای کارآمدی ساختار جدید قدرت جهانی است که در آن “حاکمیت”، بیش از آنکه مفهومی حقوقی باشد، ابزاری برای مقاومت در برابر هژمونی آمریکایی است.
https://www.nytimes.com/2025/07/28/briefing/sovereignty-is-having-a-moment.html
منبع: وزارت امور خارجه
